Ik luister niet naar de teksten..
Goede en slechte muziek?
Hoe kan ik muziek beoordelen?
Lees meer ..
Muziek is eeuwenlang wereldwijd verspreid onder alle volken en culturen en bevat een sterke psychologische kracht. Muziek kan een gevoel van euforie opwekken. Een alles te bovengaand geluksgevoel maakt zich van je meester. Taal is op zich neutraal. Je kunt met een taal God aanbidden, het evangelie verkondigen, maar ook vloeken en schuine moppen tappen. Vooral de jeugd verstaat de taal van de muziek. Megamuziekevenementen als Lowlands en Pinkpop om niet meer te noemen, verslaan hun duizenden. Maar ook de Flevo Festivals en de EO-jongerendagen trekken massa’s (vooral) muziekliefhebbers. Muziek kan je zowel in hemelse sferen optrekken als meeslepen richting hel. Het is neutraal, maar wel geladen . Pas op, want muziek verzacht de zeden. In de strijd om de aanbidding is muziek een geweldig middel zowel voor God als voor zijn tegenstander de satan. Belangrijker dan muziek te bekritiseren, is het stimuleren van muziek voor aanbidding van de almachtige, liefhebbende God. Je kunt immers beter een kaars aansteken dan de duisternis vervloeken. Er mogen trouwens naast de vele praise-songs ook meer christelijke protestsongs, bijvoorbeeld over onderwerpen als het milieu, honger, geld, werkeloosheid, oorlog en macht, worden gezongen. In de Psalmen wordt immers ook niet alleen de blijdschap, maar ook gevoelens van angst, verdriet en woede bezongen. Van alle emoties is alleen blijdschap een aspect van de vrucht van de Geest en dat mag door muziek in alle toonaarden best uitbundig geuit worden . Ondanks alle rampen en catastrofes in het laatste bijbelboek, overheerst daarin toch vooral de aanbidding.
Muziek is in onze maatschappij niet meer weg te denken. Met het omdraaien van menig contactsleuteltje in de auto, start niet alleen de motor maar ook de radio automatisch. Pure stiltegebieden zijn in onze cultuur zeldzaam geworden. Tegenwoordig is er bij radio- en televisieprogramma’s (onder andere Journaal en radio nieuws) achtergrondmuziek. Dit bevordert de onrust en is vooral voor mensen met gehoorproblemen irritant. Jonge kinderen kunnen al vroeg op het spoor van de popmuziek gezet worden. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de Vlaamse populaire meiden band ‘K3’(Karen, Kathleen en Kristel). Een schoolfeest lijkt alleen nog maar te kunnen draaien om disco, die de stijve sfeer losser moet maken. Met marsmuziek kun je nog kilometers verder marcheren dan je dacht en militaire muziekkorpsen helpen heldendaden te vereren. In de hoofdstad van Noord-Korea hoorde ik op straat constant typische marsmuziek, waarvan een indoctrinerende invloed uitgaat. Filmmuziek intensiveert de bijbehorende beelden enorm. Muziek kan je geweldig opvrolijken maar evenzeer agressief en depressief maken. Klassieke muziek blijkt hangjongeren bij buurtwinkels te weren. Doordat supermarkten bij de ingang klassieke muziek laten horen, voelt de jeugd er niets meer voor om daar samen te drommen, concluderen Britse managers van de keten Coop. Klassieke muziek kan mensen afstoten, maar ook de omzet vergroten. Britse wetenschappers lieten de uitbater van een restaurant achttien dagen lang pop- en klassieke muziek afwisselen met avonden met stilte. Wat bleek? Als het bandje met Beethoven en Vivaldi was te horen, besteedden de gasten duidelijk meer extra’s zoals voorafjes en luxueuze desserts . Rustige muziek in een restaurant of warenhuis stimuleert de rust en doet de omzet vergroten. Zo was het te horen in het oude Babylon en is te horen in het moderne winkelcentrum Babylon van Den Haag. Trouwens de derde wereldtrip van de Rolling Stones (in 1994) noemden zij opvallend ‘Bridges to Babylon Tour’ (Bruggen naar Babylon Toer). Muziek overbrugt een kloof. Maar waar kom je dan uit? Het polytheïstische Babylonië was de bakermat van het occultisme en magie. Daar werd tempelprostitutie gepraktiseerd. Babel veroverde Israël, verwoestte de tempel en deporteerde de Joden. Dit trotse wereldrijk staat in de bijbel getekend als de belichaming van de macht van de antichrist. Is het met toeval dat de Rolling Stones juist voor deze titel kozen?
De moderne house muziek wordt gekenmerkt door de eindeloze herhalingen (alsof de naald niet uit de kras in de plaat kan komen) de overheersende en eentonige beat en de vreemde sfeer die het uitademt. Doordat bepaalde liedjes zo vaak gedraaid worden, blijven ze -maar juist ook de boodschap- in je hoofd vastzitten. Onderschat de kracht van de herhaling niet, ook al wordt dit vaak ontkend. De gestage druppel holt immers de steen. Na langdurig en hard aanhoren kan dit de luisteraar in trance brengen of een hypnotisch gevoel geven. Van de gitaarlegende Jimi Hendrix komt de volgende uitspraak: ‘Je hypnotiseert mensen en als je ze op hun zwakste moment hebt, kun je op hun onderbewustzijn overbrengen wat wij willen zeggen.’
Nadat het eenheidsgevoel van de massa is opgebouwd, smelten al dansend lichaam en ziel verder met de muziek samen. De wil en het denken komen steeds verder op de achtergrond te staan. Het gaat richting trance. Wanneer het lichaam gewend is aan de alsmaar voortgaande bas en beat en deze plotseling stopt, valt de basis weg. De dansers ervaren dat door hun lichaam heen. Ze worden letterlijk niet meer ‘gedragen’ door de trillingen van de bas. De shock die dat veroorzaakt, geeft een kick en werkt als drugs. De normale reflexen raken in de war. Men krijgt een gevoel dat men uit het lichaam treedt. Dit noemt men ‘uit je dak gaan’, een terminologie die rechtstreeks uit de house-cultuur stamt. Dan laten house-DJ’s tekstsamples herhaald horen als ‘Let yourself go’, Let’s have sex’, ‘Cange my life’, The anti-christ is born’, ‘I am the god of hellfire, are you listening to me? You are under my command’, ‘I’am the satan, I’am number six six six’, ‘I am a child of the devil’, enz. Het onderbewuste neemt deze boodschappen op, omdat het normale bewustzijn niet meer functioneert. De muziekstijl ambient (op zijn Engels uit te spreken) wordt op house-feesten bij wijze van kalmeringsmiddel in horizontale houding beluisterd in de zogenaamde chill-out-rooms. Je zou kunnen zeggen dat house omgekeerd gelijk is aan meditatieve New Age muziek. New Age muziek is overmatig rustig en harmonisch, weinig ritme en daardoor weer monotoon en meeslepend, eindeloze herhaling, dynamische effecten in de melodie zijn afwezig, gedachtebeïnvloedende teksten ontbreken openlijk ook. Deze New Age muziek is echter evenzeer bedoeld om in trance te raken. Als je door de muziek de werkelijkheid ontvlucht, kom je in de onzienlijke doch reële werkelijkheid van het spirituele. Dit gebied is niet neutraal; het is het terrein van God of satan. Niet alleen de muziek doet een aanslag op je geest, de subcultuur van geluid en show met lichteffecten en pepmiddelen als alcohol en XTC, inclusief headbangen (heftig het hoofd op en neer bewegen op harde rockmuziek), heeft een krachtige impact.
Muziek blijkt een grote invloed op je onderbewuste te hebben. Een groot onderzoek in ziekenhuizen in Denemarken wijst uit dat het heel zacht ten gehore brengen van muziek tijdens een operatie genezend werkt. Speciaal gecomponeerde muziek blijkt bewusteloze patiënten, maar ook de behandelende medici te kalmeren, ontspannen en te inspireren .
In een verzorgingstehuis voor meervoudig gehandicapten kinderen, bleek dat deze patiënten meer toevallen kregen door ruige rockmuziek en juist rustig werden door muziek van bijvoorbeeld Elly & Rikkert. Ik las zelfs de volgende bewering: ‘Mensen die harde muziek produceren zijn erg vatbaar voor gezwellen, slapeloosheid en hartkwalen. In afhankelijkheid van de toename van het volume en het type muziek dat gespeeld wordt, kan het intense pijnen in het lichaam veroorzaken, zowel van degene die het produceert als van zijn gehoor .
Hiphoppers, exclusieve metalfans, jongeren met een brede muzikale belangstelling en gecombineerde metal- en rapliefhebbers blijken vaker agressief gedrag te vertonen dan jeugdige liefhebbers van Top 40-muziek, ‘gewone’ rockmuziek en klassieke muziek. Bovendien overschrijden ze vaker regels en kampen ze vaker met alcohol- en drugsproblemen. Zelfmoordgedachten en neigingen tot zelfbeschadigingen komen het meeste voor bij metalliefhebbers. Als een metalfan ook van popmuziek of hiphop houdt, dan geldt die hang naar beschadiging weer niet. Jongeren met een brede muzikale belangstelling kenmerken zich door meer angst en depressie en sociale isolatie. Buiten de popcultuur staan, betekent meer teruggetrokkenheid. Het is onduidelijk of het luisteren naar een bepaalde muzieksoort het bijbehorende gedrag ook veroorzaakt of stimuleert .
De mens blijkt geen weerloze machine te zijn, maar zit heel complex in elkaar. Een concert van de Beatles kon in de 60-er jaren inderdaad het publiek op zijn kop zetten, maar dezelfde muziek laat de jongeren van nu volkomen koud. De belangrijkste factoren in de sturing van het gedrag van het publiek blijkt niet het volume, noch de herhaling van de klanken te zijn, maar de verwachtingen en de wil, waarmee men naar het gebeuren gekomen is, zo citeert M. Hengelaar-Rookmaker instemmend . De stemming van de luisteraars, vermoeidheid, vertrouwdheid met bepaalde muziek en de context waarin de muziek beluisterd wordt bepalen de lichamelijke en psychische reacties van de luisteraars.
Naast sport is de taal van de jeugd vooral muziek. Muziek heeft massa’s mensen gebracht naar de gigantische popfestivals waar de fans moderne afgoden (idols) aanbidden. De jaarlijkse ‘Street Parade’ in Zurich trok in 2003 bijna een miljoen mensen. Dansliefhebbers van over de hele wereld trokken op de klanken van techno, house, hardcore en trance door de straten van de Zwitserse stad . Een recordaantal Nederlanders heeft in 2003 een popconcert bezocht. Vergeleken met 2002 is er een stijging van maar liefst 40 % waar te nemen . Nochtans is dit voor de overheid te weinig. In het kader van cultuureducatie moeten scholieren vaker naar popconcerten. Het ministerie van onderwijs heeft daar wel 7,1 miljoen euro voor over. Het bleek dat scholieren in de tweede fase van het middelbaar onderwijs ckv-vouchers (tegoedbonnen) liever gebruikten voor bioscoop of theater . Toch kunnen veel jongeren geen vijf minuten zonder muziek . Ook aan muziek kan je verslaafd raken. Door onder andere radio’s, walkmans, discmans, stereotorens of MP3-spelers is muziek alomtegenwoordig. De meest krachtige invloed die jongeren van 12 tot 18 jaar ondergaan, komt niet van school, noch van de kerk, noch van thuis, maar van de muziek en alles wat daarbij komt kijken. Er is niets dat kenmerkender is bij deze generatie dan haar verslaving aan muziek . Gemiddeld luistert een tiener tijdens de schoolperiode 10.500 uur naar muziek (dat is meer dan twee keer de tijd die ze doorbrengen in de klas op school.) . In Amerika is dat gemiddeld 6 uur per dag. In de reformatorische wereld is het nauwelijks anders. Twee-derde van de protestants-christelijke jongeren luistert dagelijks radio, meestal popmuziek. Zij stemmen af op popmuziek van Sky Radio en Radio 538 . De Postbank beloont trouwens spaarders voor hun jongeren met een ‘gratis en spatwaterdichte doucheradio 538’. Het is immers maar saai stil onder de douche... En om stil te worden heeft men nu trouwens muziek nodig. Platvloerse taal vooral over seks is typerend voor deze popzender. Ex-diskjockey Johan Vreugdenhil, ex- en antipopmuzikant, noemt Radio 538 dan ook ‘een reclamespot van de duivel’ .
Laten we de jeugd niet alleen in de beklaagdenbank zetten. Welk voorbeeld geven de ouderen en in hoeverre wordt de jeugd opgejaagd door gewetenloze zakenlui?
Wat doen tieners wanneer zij een moeilijke tijd hebben? Op een lijst van 53 opties voor de verwerking van stress en problemen, stond bovenaan: ‘mijn muziek’, bijna bovenaan: ‘praten met mijn vrienden’ en onderaan: ‘praten met mijn ouders’ . Muziek kan op zich een afgod worden, en musici kunnen idolaat worden vereerd. Echter niet muziek is de beste pijnstiller, trooster of vriend, maar de drie-enig God. Dus Hem komt alleen alle aanbidding toe. Hij is terecht jaloers. Muziekminnaars en -beoefenaars beamen dit vaak niet. De eerste afgestudeerden van de in Tilburg gevestigde Rockacademie stellen: ‘Het is muziek of niets’. Voor hen is popmuziek als een religie .
Muziek is geen doel, maar een machtig en prachtig middel om in aanbidding tot God te komen. Bepaalde muziek kan je dus als het ware optrekken de hemel in. Met andere profeten kwam ook Saul onder klanken van harpen, tamboerijnen, fluiten en citers in geestvervoering . Saul bleek ook gevoelig te zijn voor de kalmerende, bezwerende invloed van Davids harpspel. De boze geest week daardoor van Saul . Pas met behulp van citerklanken kon de profeet Elisa profeteren . Muziek kan het medium zijn van een profeet, zoals bij David en de zanger/pianist/componist en profeet Keith Green . Green profeteerde niet zo zeer over de toekomst, maar stelde misstanden in het heden scherp aan de kaak.
De aartsengel Lucifer (betekent ‘lichtdrager’) is waarschijnlijk oorspronkelijk de leider van de aanbidding van God door muziek geweest . Hij is dus een deskundige op het terrein van aanbidding en muziek. Welluidende muziek is hier geen doel op zich dus, maar een middel tot het eren van God.
Anderzijds worden er nog steeds veel offers aan de Muze (zanggodin, naam van de godinnen van de kunst en wetenschap bij de oude Grieken) gebracht. Sommige musici blijken letterlijk hun ziel aan de duivel verkocht te hebben in ruil voor roem en eer. De geldgod Mammon is eveneens gebaat bij veel muziek met allerlei accessoires, want het is big business. De jeugd is zakelijk gezien een interessante markt, want zij heeft veel geld te spenderen. Popgroepen verkopen zich via een dure videoclip. Maar om nog op te vallen moet het gehalte van hard geweld, uitdagende vrouwen, technische en spectaculaire hoogstandjes telkens opgevoerd worden. Je lijkt pas aandacht door te krijgen door te shockeren. De grens van leedvermaak is allang overschreden. Welke zieke geesten kunnen hiervan genieten? Muziek blijkt een machtig middel om grenzen en taboes te doorbreken en zelfs zielen voor de hel te werven. Johny Rotten, de leider van de popgroep ‘Sex Pistols’, zei dat rockmuziek het meest effectieve middel is om van normale mensen bezeten relschoppers te maken . En muziek kan je wel degelijk aanzetten tot crimineel gedrag: De Rotterdamse advocaat mr. L. Vleesenbeek heeft sterk de indruk dat de twaalf jonge verdachten van groepsverkrachting ‘criminele raps’ naspelen. Een van de jongens heeft expliciet aangegeven dat hij door de rapgroep Immorales (!) op ideeën is gebracht. In een rap wordt melding gemaakt van een zogenaamde gangbang, een soort groepsseks. Een van de leden van Immorales wijst erop dat hun teksten niet voor minderjarigen zijn bestemd en vindt dat kinderen moeten worden bijgebracht wat goed en kwaad is. In dat laatste is Immorales trouwens wl geslaagd. Vleesenbeek wijst ook op expliciete videoclips op muziekzenders zoals TMF en MTV die jongeren tot immoreel gedrag kunnen aanzetten. Opvallend is dat de jongens bij hun aanhouding nauwelijks door leken te hebben hoe gruwelijk hun daden zijn.
Alister Crowley, die wordt gezien als de grondlegger van modern satanisme, verkondigde decennia geleden al dat de jeugd zou kunnen worden ingepalmd door drugs, de vrije seks en het gebruik van de tam-tam (drumstel) . Muziek blijkt inderdaad een machtig middel om de weg te openen naar oosterse mystiek en occultisme. De moderne popmuziek is geëvolueerd of eigenlijk gedegenereerd. Het lijkt een lege, bizarre wanhoopskunst te zijn geworden, waar de melodie, harmonie en welluidendheid verdrongen zijn door een haast eindeloos repeterende beat.
Er woedt een reële strijd om de aanbidding. De duisternis schijnt het te winnen van het licht. In amper een eeuw ging het uit 1880 daterende gebouw ‘Paradiso’ van de Vrije Gemeente over in handen van de Orthodox Joodse Gemeente. Later veranderde het karakteristieke pand aan de Weteringschans in Amsterdam van godshuis in een poptempel. Nationale en internationale popgroepen laten vooral daar van zich horen. Muziek als middel om God te aanbidden, is vaak een doel op zich geworden om zelf aanbeden te worden. Maar de verschuiving zette door, want muziek blijkt een machtig middel in het propageren en aanbidden van Gods tegenstander: satan. Anderzijds worden in sporttempels op EO-jongerendagen God de lof toe gezongen eveneens met moderne muziek. We moeten leren onderscheiden en daarbij genuanceerd te werk gaan.